تحلیل نقش یرنامه های ورزشی تلویزیون در انتقال ارزش های اخلاقی و الگوپذیری دانش آموزان متوسطه دختر و پسر شهرستان اسلام آباد غرب

ورزش مانند سایر پدیده های اجتماعی حامل و ناقل ارزش های اجتماعی و اخلاقی جامعه ای است که از آن منشا گرفته و گسترش یافته است ارتباط ورزش با ارزش های اجتماعی و انتقال آن به جامعه نقش مهمی در تولید فرهنگ و ساختار فرهنگی هر جامعه ای ایفا می کند. قهرمانان و شخصیت های آرمانی برای نوجوانان، بسیار مهم هستند آنها اشخاص برجسته، ستارگان سینما، مخترعان و ورزشکاران و غیره را برمی گزینند و در جایگاهی رفیع قرار می دهند و می کوشند که از لباس پوشیدن و رفتارشان تقلید کنند،. نوجوان در این مرحله، از طریق قهرمان پرستی به جستجوی فوق انسان ها و معیارهایی برمی آید تا از آنها تقلید کند. درسال های اخیر ورزش تلویزیونی، به منزله پدیده ای با تاثیر جهانی، تغییرات وسیعی در دامنه فعالیت ها، فناوری ها، کاربرد عمومی، درآمد و توسعه داشته است. با توجه به اهمیت و نقش ارزش ها در ساختار روانی افراد به ویژه نوجوانان و تبعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن در جوامع، بررسی عوامل مرتبط با آن و سنجش تحول سلسله مراتب ارزشی حاکم و نگرش آنها تحت تاثیر برنامه های ورزشی تلویزیون واجد اهمیت ویژه ای می گردد لذا تلاش در بررسی و آگاهی از وضعیت ارزش های نوجوانان در راستای برنامه ریزی لازم و یا تغییرات مورد نیاز در برنامه های ورزشی تلویزیون ضرورت پژوهش در این حیطه را دو چندان می کند و با توجه به اینکه یکی از رسالت های تلویزیون، آموزش است و به عنوان یکی از اعضای با نفوذ خانواده رسانه های جمعی توانایی بیشتر و موثری در ارتقا سطح آموزشی دارد، لذا امکان آموزش بینندگان بیشتر است و مسئولین سیاسی، گردانندگان امور جامعه و مسئولین سیستم های آموزشی، فرهنگی کشور می توانند از طریق تلویزیون، ارزش های اجتماعی و هنجارهای جامعه را به بینندگان ارائه نمایند و با تهیه برنامه های موثر و درونی کردن ارزش ها و هنجارها موفقیت چشم گیری به دست آورند. همچنین گسترش ورزش در جوامع انسانی وگرایش جوامع به سمت ورزش، به نظر می رسد رسانه های ورزشی نقش بسیار موثری در این رابطه دارند بنابراین کارشناسان رسانه ای با آگاهی از چنین موضوعی می توانند از ورزش به عنوان ابزار هدایت بهره گرفته و در جهت اعتلای فرهنگ و ترویج و تبلیغ ارزش های انسانی و اخلاقی گام بر دارند. با توجه به سهم عمده تلویزیون در ارائه الگوهای رفتاری، توجه به جنبه های روانشناختی و جامعه شناختی برنامه های این رسانه ملی (خصوصا برنامه های ورزشی که از برنامه های پر طرفدار و مورد علاقه نوجوانان می باشد) و انطباق آن با روحیات نوجوانان و جوانان و ترسیم هویت اصیل جوان ایرانی از ضروریات اساسی در تربیت اخلاقی و ارائه الگوی تربیتی صحیح می باشد که توجه ویژه برنامه سازان به قشر نوجوان را می طلبد. آمار گسترده از دو قشر نوجوان و جوان در زمینه ساعات استفاده از تلویزیون نشان می دهد که حجم بالایی از ساعات فراغت نوجوانان و جوانان به تماشای تلویزیون و با این حساب، نمی توان نقش الگوسازی این رسانه را کوچک شمرد، و متقابلا تاثیرپذیری انسان را خصوصا در مقطع نوجوانی از این رسانه اندک دانست روش تحقیق از نظر استراتژی، توصیفی و از نظر مسیر اجرا پیمایشی بود، جامعه آماری این پژوهش عبارت بودند از: دانش آموزان پسر و دختر دبیرستان های دولتی شهرستان اسلام آباد غرب در سال تحصیلی 91- 90 که 4235 نفر بودند، ) با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 382 نفر محاسبه شد که به صورت تصادفی ساده وخوشه ای انتخاب شدند، ابزار اندازه گیری تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که به منظور تعیین روایی مورد بررسی دقیق متخصصان و اساتید دانشگاهی قرار گرفته و با استفاده از آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامه معادل6/88% محاسبه شد، یافته ها و پردازش داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی یعنی جداول توزیع فراوانی مطلق و تجمعی نشان داده شده است. برای پاسخ به سوال های تحقیق از آزمون t-test زوجی و آزمون فریدمن و آزمون یو من ویتنی و آزمون خی دو استفاده شده است. ت .یافته های تحقیق : نتایج پژوهش نشان می دهد که: 1- بین دختران و پسران از نظر میزان تماشای برنامه های ورزشی تلویزیون تفاوت معنی داری وجود دارد و دختران بیش از پسران به تماشای تلویزیون می پردازند، 2- بین دختران و پسران از لحاظ الگوهای ورزشی و الگوهای زندگی تفاوت معناداری مشاهده نشد به صورتی که هم پسران و هم دختران والدین را به عنوان اولین الگو در زندگی و از بین الگوهای ورزشی فوتبالیست ها را انتخاب کردند، 3- بین دختران و پسران از لحاظ ارزشهای اخلاقی مورد انتظار تفاوت معناداری وجود دارد و ارزش مذهبی در پسران بیشتر از دختران می باشد، 4- بین دختران و پسران از لحاظ ارزشهای اخلاقی منتقل شونده از طریق تلویزیون تفاوت معناداری وجود ندارد، 5- بین دختران و پسران از لحاظ ویژگی های اخلاقی الگوهای ورزشی تفاوت معناداری وجود دارد و ویژگی اخلاقی متانت و وقار در دختران بیشتر از پسران می باشد. ث . نتیجه گیری و پیشنهادات : شناخت معانی نهفته در ورزش و مهم بودن ورزش در زندگی افراد می تواند به آنها کمک کند تا از توانایی های ورزش برای ارتقا شخصیت اخلاقی و همچنین رفتار اخلاقی استفاده کرد و هر عمل غیراخلاقی را دریابند. لازم به ذکر است که اولویت های ارائه شده از سوی دانش آموزان به این معنی نیست که سایر اولویت ها را کم ارزش فرض کنیم بلکه این اولویت بندی راهنمایی برای برنامه سازان در زمینه ورزش است تا به کمک آن نقش موثرتری در ایجاد و توسعه اهداف تربیتی که همانا تغییر و تقویت ارزش های مثبت اخلاقی در نزد نوجوانان است، داشته باشند. با توجه به یافته های پژوهشی می توان نتیجه گرفت برای رسیدن به اهداف تربیتی و توسعه ارزش-های اخلاقی نوجوانان تحت تاثیر برنامه های ورزشی تلویزیون، برنامه سازان و دست اندرکاران تولیدات ورزشی، باید به نیازهای و اولویت های نوجوانان توجه کنند.